GigiOp mijn bureau staat een wekkertje. De secondewijzer tikt zacht en het klokje wekt me ’s morgens me lieflijke vogelgeluiden. Het is roze en een beetje kitsch en in geen enkel opzicht eng behalve dan dat het zo nadrukkelijk de tijd weg tikt. Als ik naar de wijzerplaat kijk dan gapen verleden en toekomst me ongegeneerd aan maar dit moment is al verdwenen voor ik mijn aandacht er op gericht heb. Het lijkt een beetje op schieten op kermis; de konijntjes spurten voorbij en je doelwit is al gevlogen voor je vingers grip rond de trekker hebben gekregen. Maar er is wel telkens een nieuw konijntje en zo gaat het ook met het beleven van tijd.
Als ik afga op de klok, dan is tijd altijd en overal hetzelfde. De ene minuut duurt even lang als het andere, het volgende uur is echt niet korter dan het voorgaande. Toch is mijn beleving van tijd een hele andere. Het uur dat ik vandaag in de stoel van de mondhygieniste doorbracht duurde heus een stuk langer dan het extra uurtje dat ik vanochtend nog gelukzalig dagdromend in bed verpoosde. Ik vind tijd dan ook geen statisch en extern fenomeen maar vooral een intern en psychologisch verschijnsel. En mijn tijd loopt in de meeste gevallen helemaal niet synchroon met de tijd van anderen. Ik ben gevoelig voor prikkels en veranderingen en die koppel ik aan tijd. Ik denk dat iedereen dat doet en daarom kwam ik een poosje geleden op het idee dat tijd als volgt gedefinieerd kan worden: Tijd is de openbaring van verandering. Ongetwijfeld zijn er tal van filosofen die deze uitspraak kunnen ontkrachten en die nodig ik bij deze dan ook uit dat te doen. Ondertussen vertelt mijn ervaring en beleving rondom tijd dat mijn definitie klopt.
Wanneer het een poosje stortregent en het daarna weer lekker zonnig wordt, dan ervaar ik de verschillen daartussen als dusdanig groot dat ik me moeiteloos voor kan stellen dat het over twee verschillende dagen gaat en dat dan ook echt zo ervaar. De ochtend met regen was gisteren en de middag met zon is vandaag. Gelijktijdig verschuift ook alles wat ik tijdens die regenbui heb gedaan mee naar het tijdsbesef van het verleden. Dus komt het nogal eens voor dat ik me vergis in hoe lang het is geleden dat ik iemand heb gezien of gesproken. Simpelweg omdat mijn beleving van tijd een heel andere is dan die agenda’s en de klok dicteren.
Hoe meer gebeurtenissen op een dag, des te ruimer mijn ervaring van tijd. Wat er gebeurt als ik een weekend mijn agenda vol met afspraken schrijf, laat zich raden. Zo’n weekend wordt in mijn hoofd al snel een week of meer. Schijnbaar kan ik niet verhapstukken dat zoveel veranderingen zich ook binnen het tijdsbestek van enige uren af kunnen spelen en heeft mijn psyche een leuk trucje bedacht om daar mee om te gaan. Dat leuke trucje blijkt in de praktijk een lastig obstakel voor mijn omgeving om mee om te gaan.
Ik communiceer vooral op impuls. Als ik nu zin heb om iemand te zien, dan weet degene dat meestal binnen de luttele seconden die ik nodig heb om een E-mailtje of tekstberichtje te schrijven en te verzenden. Pas daarna denk ik na over het tijdsverloop. Daardoor overkomt het me nogal eens dat ik dezelfde mensen twee keer per dag een vergelijkbaar berichtje stuur. Of iemand ergens voor uitnodig terwijl die me de vorige dag al heeft verteld over een andere afspraak. Mijn gekke tijdsbeleving zit me nu en dan dus behoorlijk in de weg.
Ik sta erom bekend dat ik ongeduldig ben. Daar ben ik het niet mee eens, het is gewoon zo dat mijn klok een heel ander en voor de meeste mensen niet te volgen ritme heeft. Nu en dan ontmoet ik iemand met wie ik bijna synchroon loop. Of die een ritme heeft dat nog meer van de reguliere kalender en klok afwijkt dan het mijne. Mijn gekke dode Das is daar een voorbeeld van. Die presteerde het nu en dan me te bellen omdat hij me wilde zien terwijl ik nog onderweg naar huis was na onze laatste ontmoeting. Dat stoorde me nooit en het maakte me altijd hard aan het lachen. Ik begreep dat wel.
Na zijn overlijden veranderde de tijd ook. Toen Mars een maand dood was, had ik het gevoel dat ik al wel een jaar verdrietig was en kon ik me helemaal niet voorstellen dat het echt nog maar kalendermaand geleden was. Wat ik wist van uren, dagen, weken, maanden en jaren klopte helemaal niet meer met mijn beleving en sindsdien is het concept tijd dan ook helemaal naar zijn mallemoer in mijn hoofd. Ergens vind ik dat wel een lief cadeautje van mijn dode vriendje.
Het heeft me geleerd dat tijd geen vaststaand feit is maar wordt aangestuurd door emoties en verlangens. Dat spreekt me een stuk meer aan dan zo’n wijzerplaat waarop de seconden wegtikken en een leven in hapklare punten wordt verdeeld. Natuurlijk heb ik ook verplichtingen en kan ik me niet altijd aan het tijdsbeeld van anderen onttrekken. Maar zodra ik kan, stap ik terug in mijn tijd. Dat doe ik niet eens bewust, het gebeurt gewoon en toegegeven, ik doe weinig om dat tegen te gaan. Want het is wel lekker zo.
Gelijktijdig met het vervagen van de klok en kalender, vervaagt ook het moeten. Ik mag steeds meer nu ik me steeds meer ontworstel aan het strakke regime van horloges en agenda’s. Ik eet als ik trek heb en niet wanneer het carillon etenstijd slaat. Ik heb daardoor niet meer tijd dan iemand anders maar wel meer ruimte om in mijn plezierige ritme te leven. Want dat is hoe wij de klok gebruiken, we geven er onze levensruimte mee aan.
