Gigi‘The Secret’ is het zoveelste boek dat inspeelt op de enorme vraag naar gerecyclede universele kennis als kant-en-klaarmaaltijd. Wat in dit boek onthuld wordt als geheime kennis, komt voor een deel overeen met een mechanisme dat in de moderne hekserij als hogere magie beschouwd wordt. Ik noem het adverteren in de Astrale Courant, en het is iets heel anders dan even een Marktplaatsje doen.
De markt voor dit soort zelfhulpboeken ligt in het verlengde van wonderpillen om af te vallen, botoxinjecties om ‘jong’ te blijven en Prozac om onprettige emoties te controleren. Zowel het uiterlijk als het innerlijk moet snel en eenvoudig naar wens op maat gemaakt kunnen worden. Nietzsches „worden wie je bent” verandert in onze materialistische zapcultuur maar al te vaak in ‘worden wie je graag wilt zijn’.
Zo kan volgens ‘The Secret’ iedereen moeiteloos in tappen op de ‘Law of Attraction’ (LOA) en zijn gewenste droomleven creëren. Als scheppende voorwaarde wordt gesteld dat je wel moet weten wat je wilt, en daarin ook echt moet geloven. Of met andere woorden: positief denken wordt beloond, negatief denken bestraft. Geeft het universum je niet wat je wilt hebben, dan doe je iets fout. Eigen schuld, dikke bult. Met deze, wat mij betreft, gemakzuchtige, onvolledige en zeer onwenselijke interpretatie van magische wetten en bijbehorende karmische mechanismen, slepen de auteurs miljarden binnen want het boek en de dvd vinden wereldwijd gretig aftrek.
Geen complot
In tegenstelling tot wat ‘The Secret’ zijn lezers voorschotelt, is een advertentie plaatsen in de Astrale Courant makkelijk noch kosteloos. Het is geen kracht om lichtvaardig een beroep op te doen, en al kan in theorie iedereen er gebruik van maken, in de praktijk is het niet voor iedereen weggelegd. Daaraan ligt niet, zoals ‘The Secret’ beweert, een complot ten grondslag door geheime genootschappen en grote geesten als Plato en Einstein, die deze kennis voor zichzelf wilden houden. Adverteren in de Astrale Courant is gereedschap dat je toegeworpen krijgt ergens tijdens de reis „worden wie je bent” – om nog even terug te grijpen naar de woorden van Nietzsche – en dient zichzelf aan. Het is niemands geboorterecht. Wilskracht mag dan de motor achter de LOA zijn: hij hapert zonder de voortdurende aandrijving van de psychologische en spirituele groei. Wie wil leren gebruik te maken van deze universele kracht, zal zich dus op het lange, vaak eenzame en pijnlijke pad van zelfonderzoek, -kritiek en -verwezenlijking moeten begeven. En dat is iets waar het gros van de mensheid zich niet werkelijk aan kan, durft, wil – of zelfs hoeft – te wagen.
Hogere magie
Geheim is deze kennis dus niet. In potentie kan iedereen de kracht zelf ontdekken en leren gebruiken naar mate het bewustzijn van het ik, het gedrag en de drijfveren groeit. Toch is er een reden dat ook binnen de Wicca zelfs het bestaan van LOA niet zomaar werd besproken en tot hogere magie wordt gerekend. Adverteren in de Astrale Courant is geen kracht die op zichzelf staat, maar een die wordt gedragen door andere magische wetten en het levenslange traject van persoonlijke groei. Een van de belangrijkste van die wetten is: doe wat je wilt, maar doe geen kwaad.
Doe wat je wilt
Het klinkt eenvoudig genoeg: doe wat je wilt, maar doe geen kwaad. Dat is het ook, wanneer je puur zou redeneren vanuit hetgeen dat zichtbaar is. Maar als je als uitgangspunt neemt dat alles in het universum energetisch met elkaar is verbonden, en dat iedere beweging iets anders in gang zet, krijgt die wet een diepere impact. Hoe meer ik weet en begrijp, hoe groter de verantwoordelijkheid voor wat ik doe. Dat reikt verder dan wat ik direct kan overzien: het omvat ook de gevolgen die ik me kan voorstellen en zelfs wat ik me (liever) niet maar wel had kunnen voorstellen als ik volstrekt eerlijk tegenover mezelf zou zijn. En niets is moeilijker dan dat laatste.
Dit is het eerste basisprincipe dat iedere moderne heks leert, en waar al het andere op is gebaseerd en uit voortkomt. Dat betekent dus ook, dat een heks iemand niet zomaar belast met kennis waarmee hij (nog) niet uit de voeten kan. Doe je dat wel, dan handel je in bijna gevallen uit eigenbelang (ijdelheid, commercieel gewin). Kortom, iemand leert pas over de LOA op het moment dat hij er klaar voor is. Meestal omdat het zich heeft aangediend en de persoon in kwestie er vragen over begint te stellen, soms omdat een mentor de tijd er rijp voor acht. Geen complot dus, maar respect voor de natuurlijke orde van het universum.
Onbarmhartig
‘The Secret’ heeft deze kennis zonder barmhartigheid de wereld in geslingerd. De workshops schieten als paddestoelen uit de grond en er wordt grof geld verdiend aan de (wan)hoop van mensen, die denken dat iemand anders ze binnen een paar sessies kan leren het geluk te vinden en hun dromen te verwezenlijken. Dromen over kapitale villa’s, luxe appartementjes in het buitenland of een paar miljoen op de bankrekening. Alles wat ze hoeven te doen, is positief te denken en het echt, echt te willen. Het lijkt te mooi om waar te zijn, en natuurlijk is het dat ook.
Wishful thinking
Het universum is niet gevoelig voor wishful thinking. Je kunt je een hoedje visualiseren en denken; het geeft alleen wat nodig is. Soms is dat verpakt in wat je wilt hebben. Maar al te vaak komt wat je vraagt in een heel andere vorm en binnen heel andere tijdsmarges dan je graag zou zien. En er wordt altijd leergeld voor betaald.
Stel dat iemand die altijd maar haast heeft, zichzelf voorbij rent en afstevent op een burnout, zijn zinnen heeft gezet op een bepaalde nieuwe fiets en daar een 3-in-1-Mini voor aanlevert bij de redactie van de Astrale Courant. Dikke kans dat hij binnen afzienbare tijd die fiets voor een spotprijsje ergens opduikelt. Om er wat later mee over de kop te vliegen en zijn been te breken. Hij krijgt dus wat hij nodig had (rust) in de verpakking van wat hij wilde (fiets).
The price to pay
Binnen de magie wordt daaraan gerefereerd als ‘the price to pay’. Dit leergeld betaal je altijd. Soms is het te vergelijken met een lik op stuk-beleid, soms krijg je de factuur pas jaren later. De hoogte van de factuur bepaal je echter zelf – binnen de mogelijkheden die je psychologische en spirituele groei je toestaan. De een zal dat gebroken been als een ramp zien, de ander als een uitkomst. Je zou dus kunnen zeggen dat de facturatie wordt gedaan door je persoonlijke, karmische administrateur.
Iets is niets
Wij mensen denken als boekhouders. We zetten alles in twee kolommen. We krijgen pas een begrip van iets, als we ook het tegengestelde kennen. Goed zegt ons niets, als we slecht niet hebben ervaren, mooi is betekenisloos tot we weten wat lelijk is. Voor het doorgronden van het beginsel van het karmische mechanisme dat aan adverteren in de Astrale Courant is gekoppeld, is het noodzakelijk een derde kolom in het midden toe te voegen. Ieder begrip is van oorsprong neutraal. De waarde ervan staat nooit van te voren vast: die wordt per moment individueel bepaalt. Goed kan dus zowel negatief als positief ervaren worden, en bestaat niet bij de gratie van slecht.
Dat is lastig te bevatten omdat al onze structuren, of het nu over ons denken of over onze cultuur, maatschappij, religie etc gaat, zijn opgebouwd uit die tweedeling: iets is het een of het ander. Maar iets is dus eigenlijk niets (neutraal) en wordt pas iets als wij er een waarde aan toekennen. Die door ons toegekende waarde is de som van de factuur die het universum voor een advertentie uitschrijft.
Saldo op nul
Hoe minder goed je weet wie je bent, wat je wilt en waarom je doet, hoe groter de kans dat je de prijs die je betaalt als te hoog (negatief) beoordeelt. Je stuurt onvolledige advertenties in, en krijgt dus nooit precies waarop je had gehoopt. Natuurlijk is het in theorie mogelijk een advertentie zo goed te formuleren, dat het saldo op nul uit komt. In werkelijkheid is niemand zo zelfbewust, dat hij een perfecte advertentie kan samenstellen. Om die te kunnen maken, moet je niet alleen precies weten wat je wilt maar ook precies wat je nodig hebt binnen de context van je levenslessen en karma.
Ontdekken wat je wilt
‘The Secret’ stuurt mensen op pad met de boodschap dat ze zonder voorbehoud hun wensen af kunnen schieten naar het universum en altijd krijgen wat ze willen hebben, mits ze hun negatieve gedachten volledig uitbannen. Krijg je wat je niet wilt hebben, dan heb je stiekem toch negatief gedacht, en heb je het dus aan jezelf te danken. Dat is wat mij betreft een veel te kortzichtige interpretatie die ten onrechte uit gaat van het benepen dualisme van het menselijk denken. Bovendien gaat ‘The Secret’ in zijn instructies voorbij aan de psyche. Het stelt dat je altijd positief moet formuleren (ik wil) en niet negatief (ik wil niet). Maar ontdekken wat je wilt, begint voor de meeste mensen wel degelijk bij het elimineren van keuzes. Ofterwel, door te bepalen wat we niet willen, leren we in de loop van onze levens wat we wel willen – en daar is niets negatiefs aan.
Meedogenloos schuld- en boetesysteem
Door te stellen dat iedereen kan krijgen wat hij wil hebben zolang hij positief genoeg denkt, probeert ‘The Secret’ een klein onderdeel (een stuk gereedschap) van een uiterst individueel en levenslang proces te standaardiseren tot een breed gedragen levensfilosofie, dat volgens de auteurs het begin van een betere wereld is. Maar volgens mij leidt het tot een kille en eenzame wereld met een veel meedogenlozer en onbegrijpelijker schuld- en boetesysteem, dan waar allerlei eeuwenoude religies op gebaseerd zijn. Want het ontbeert iedere vorm van troost, loutering en vergiffenis. Als alles onze eigen verantwoordelijkheid is, dan kunnen we nergens meer schuilen. Dan is iedere tegenslag, ieder verlies, iedere ramp onze eigen schuld. En ongeacht hoe sterk of zwak we zijn: we moeten de dikke bult in ons eentje dragen.
